بانکداری باز یا Open Banking تحول جدیدی در عرصه ارائه خدمات بانکی در ایران محسوب می‌شود. اما بر خلاف ایران، بانکداری باز در دنیا، موضوع جدیدی نیست و از سال ۲۰۰۷ و بعد از بحران اقتصادی آمریکا، در جهان مطرح شد.
در بانکداری باز، ارائه خدمات بانکی محدود و در انحصار بانک‌ها نیست بلکه بانک‌ها به عنوان بستری برای انجام امور بانکی هستند.
در ادامهٔ مقاله با ما همراه باشید تا دربارهٔ بانکداری باز و چالش‌های این نوع از بانکداری، بیشترصحبت کنیم.
بانکداری باز (Open Banking) چیست؟
بانکداری باز یا Open Banking روشی نوین در ارائه خدمات بانک‌ها و مؤسسههای مالی است. با استفاده از بانکداری باز، نیازی به مراجعه حضوری به بانک نیست و با اپلیکیشنهای بانکی می‌توان، کارهای مالی را انجام داد.
این نوع جدید از بانکداری، به بانک‌ها و مؤسسههای دارای مقررات مالی اجازه می‌دهد تا به راحتی به داده‌های مالی مشتریان خود دسترسی داشته باشند. البته این دسترسی به اطلاعات، تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که مشتری اجازهٔ آن را تأیید کرده باشد.
برای دستیابی به داده‌ها، به APIها یا رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی، احتیاج داریم. APIها مجموعه‌ای از برنامه‌های کامپیوتری هستند که ارتباط بانک‌ها و خدمات مالی مختلف را با یکدیگر آسان‌تر می‌کنند. در این مسیر هدف اصلی بهبود کارکردهای فعلی و توسعه ویژگی‌های جدید است که می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و درآمد ایجاد کند؛ چراکه همه این APIها می‌توانند ارتباط نزدیکی با محصولات مالی مختلف داشته باشند.
مزایای بانکداری باز برای بانک و مشتریان
بانکداری باز به مشتریان بانک‌ها کمک می‌کند تا بتوانند، دیدی کلی از رفتار‌های مالی خود داشته باشند و در نتیجه بتوانند آسان‌تر از گذشته فعالیت‌های مالی خود را مدیریت و کنترل کنند. اپلیکیشنهای مالی جدید، می‌توانند اطلاعات مالی تمام حساب‌ها را جمع‌آوری کرده و تجزیه و تحلیل کنند. به همین خاطر کاربران یا مشتریان بانک، می‌توانند برای کنترل هزینه‌هایشان برنامه‌ریزی کنند.
بانکداری باز، علاوه بر مشتریان، برای بانک‌ها نیز مزایای زیاد دارد. بانک‌ها می‌توانند محدوده‌ی وسیعی از محصولات شخصی‌سازی شده خود را به مشتریان ارائه دهند و با این روش مشتری در قلب توجه قرار می‌گیرد و بانک حضور خود را در بازار پر رقابت حفظ خواهد کرد.
بانکداری باز باعث بهبود هرچه بیشتر تجربه مشتریان می‌شود چرا که بانک‌های بزرگ و تثبیت شده را وادار به رقابت با مؤسسههای مالی جدید می‌کند و در نتیجه‌ٔ، تکنولوژی به‌‌روزتر و خدمات بهتر، در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.
بانکداری باز نه تنها بانکداری سنتی را از بین نمی‌برد بلکه به مشتریان این قدرت را می‌دهد تا میان مؤسسه‌ها و تأمین‌کنندگان مختلف تصمیم‌گیری کرده و بهترین خدمات و محصولات را انتخاب کنند. در نتیجه بانک‌ها با رقابتی گسترده مواجه می‌شوند که رقبای آن غول‌های بزرگ تکنولوژی و سازمان‌های بزرگ خدماتی با روابط مشتری عالی می‌باشند.
چه خطراتی بانکداری باز را تهدید می‌کند؟
همان‌طور که گفتیم، بانکداری باز به مشتریان کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی سرمایهٔ خود داشته باشند. اما علی رغم مزایای زیاد، ممکن است از نظر حفظ حریم شخصی انتقادهایی هم به این نوع از بانکداری وارد باشد. حملات سایبری و مهندسی اجتماعی کاربران برای استفاده از برنامه‌های جعلی، مهم‌ترین خطرات این بانکداری به شمار می‌آیند. حتی شرکت‌ها و سازمان‌های نظارت شده و مورد تأیید نیز، از خطرات در امان نیستند و می‌توانند مورد حملات سایبری قرار گیرند.
ازطرف دیگر، به این علت که در این بانکداری جدید، همه چیز به صورت دیجیتالی اداره می شود، برخورد چهره به چهره بین مشتری و بانک کمتر می‌شود و این اتفاق می‌تواند به روابط میان انسان‌ها آسیب برساند.
قانون گذاری در حوزهٔ بانکداری باز نیز، از دغدغه های اصلی این حوزه به شمار می‌آید. سرعت رشد فناوری‌ها از سرعت قانون گذاری‌ها، در این بانکداری بیشتر از بانکداری سنتی است و به همین دلیل، این مسئله همواره تکنولوژی‌های جدید را با چالش مواجه می‌کند.
